Niestabilnie, ale zajebiście, czyli historia mojego życia

Niedawno przeczytałam fajny wywiad z Pauliną Młynarską, córką TEGO Młynarskiego, w którym była aktorka i modelka oraz obecna dziennikarka wyznaje, że jest pewna rzecz, której w życiu żałuje. Jest nią „zafundowanie” swojej córce wielokrotnych przeprowadzek. Jako że temat jest mi bliski, poruszył we mnie czułą strunę. W celu uniknięcia cytatów-tasiemców, poniżej przytaczam fragment wywiadu, który stał się punktem wyjścia do moich rozważań.

źródło: czasopismo Sens nr 4/2015

Ja również jako dziecko wielokrotnie się przeprowadzałam, najpierw z obojgiem rodziców, potem już tylko z mamą i młodszym bratem. Nie będzie raczej przesadą, jeśli powiem, że od maleńkości prowadzę życie iście tułacze. Urodziłam się w Polsce, ale już jako niemowlę odbyłam emigrację na zachód Europy. Przed ukończeniem siódmego roku życia zdążyłam być mieszkanką trzech różnych państw, czterech różnych miast i pięciu różnych wnętrz. Jeszcze przed końcem pierwszej klasy podstawówki pierwszy raz zmieniłam szkołę. Do niemieckiego przedszkola poszłam nie znając języka niemieckiego, a do luksemburskiej podstawówki, którą zaczęłam od drugiego semestru klasy pierwszej, nie znając języka luksemburskiego (tak, on istnieje!). Nie miałam z tym problemu, ponieważ od najmłodszych lat lubiłam przygody. Kiedy nie chciałam zjeść albo pójść na spacer, wystarczyło powiedzieć „Zuzia, będzie przygoda!”, abym raptownie zmieniła zdanie. Tekstem tym można było namówić mnie na wszystko. Nawet na to, żebym wstała z chodnika, kiedy chciałam sobie w spokoju na nim poleżeć.

źródło: album rodzinny

Nic więc dziwnego, że kiedy mama odprowadziła mnie do niemieckiego przedszkola, pomachałam jej radośnie na pożegnanie, rzuciwszy dumnie: „Mamo, idź już!”. Gdy jakieś dwa lata później po raz pierwszy stanęłam twarzą w twarz z luksemburskimi dziećmi, nie mogłam się nadziwić, jakim to też one do mnie mówią językiem – takim trochę jakby niemieckim, ale takim jakby trochę innym. Wcale mnie to nie przerażało, za to bardzo fascynowało, a ta fascynacja językami obcymi została mi do dziś.

Zaraz potem moi rodzice się rozstali, po czym wróciłam z mamą i bratem do Niemiec, do szóstego z rzędu miasta, w jakim przyszło mi mieszkać w moim wówczas około 8-letnim życiu (w tym miejscu trochę straciłam rachubę). Tu poszłam do szkoły numer trzy. Przygoda była tym razem o tyle bardziej… hm… przygodowa, że nie wszystkim kolegom z klasy spodobało się moje polskie pochodzenie. Co ciekawe, jeden z nich sam był cudzoziemcem. „Po” to po niemiecku „tyłek”, więc łatwo się domyśleć, jakimi tekstami mi dokuczano. Doszło nawet do rękoczynu. Niemniej wszystko dzielnie brałam na dziecięcą klatę, nie widząc nic dziwnego w moim życiorysie. Gdy poznawałam nowe dzieci, zaraz po standardowych pytaniach „Jak masz na imię?” i „Ile masz lat?” padało z mojej strony „Ile razy się przeprowadzałeś/-łaś?” i „Czy twoi rodzice są razem, czy nie?”. Po prostu wychodziłam z założenia że przeprowadzki i rozwody to coś zupełnie naturalnego.

Dwa razy jeszcze zmieniłam szkołę i raz miejsce zamieszkania, aż w końcu po pierwszych kilkunastu turbulencyjnych latach życia na obczyźnie wylądowałam z powrotem w Polsce. I weź tu idź do liceum i pisz wypracowania, kiedy w domu latami mówiło się własnym niemiecko-polskim językiem, typu „Mamo, zawiąż mi szułki”, gdzie szułki to buty od słowa Schuhe. Nie wspomnę już o poziomie nauczania w Niemczech, który sprawił, że po pierwszym tygodniu edukacji w Polsce zaliczyłam lekką załamkę. „Co to w ogóle za strzałki są na tej chemii?!”, lamentowałam po powrocie ze szkoły do domu. „Co to w ogóle, przepraszam bardzo, znaczy Odprawa posłów greckich? Rozumiem tylko słowo grecki”, rozpaczałam, co jednak koniec końców nie przeszkodziło mi w napisaniu matury z polskiego na kilkanaście stron, a przy okazji na piątkę, czym zrobiłam nie lada wrażenie na moim koledze Przemku, obecnym doktorze polonistyki. Swoją drogą to niezły fart, że należę do błogosławionego rocznika, który nie musiał jeszcze zdawać matmy na maturze, dzięki czemu zdawałam same języki i po 4-letnim pobycie w Polsce mogłam pochwalić się średnią z egzaminu dojrzałości 5,0. Egzamin dojrzałości zdany na piątkę - w kontekście moich życiowych przygód myśl ta kryła w sobie głębokie drugie dno. Miałam ochotę poklepać samą siebie po obu ramionach.

Dopiero w dorosłym życiu coraz częściej nachodziła mnie niepokojąca myśl: tego nie robi się dziecku. Zaczęłam mieć pewne wątpliwości, co do słuszności całej tej kosmicznej odysei i mojego statusu miejskiej nomadki. Zwłaszcza że nie można było dłużej przypisać mojej niestabilności emocjonalnej okresowi dojrzewania. Pojawiło się niedobre przeczucie, graniczące z pewnością, że mój brak wewnętrznej równowagi może mieć niebezpiecznie wiele wspólnego z moim chaotycznym żywotem. Zaświtało mi w głowie, że niestabilność życiowa ewidentnie przekłada się na niestabilność psychiczną, a w obliczu tego odkrycia poczułam się oszukana przez los. Mimo wszystkich walorów, jakie wynikają z tak zmiennego trybu życia, który przecież zawsze doceniałam, przyłapałam się jednak na pewnym poczuciu krzywdy. Że niby mam dwa języki ojczyste, ale w żadnym nie umiem się wysłowić, tak jakbym chciała, bo, z racji dwujęzyczności, w obu mam braki, a przez to tremę przed mówieniem jako takim. Że nigdzie nie czuję się przynależna i wszędzie nie do końca u siebie, i że co ja w ogóle mam odpowiedzieć komuś, kto mnie pyta, czy jestem z Warszawy? „Zbyt szczecińska dla Warszawy, a dla Szczecina zbyt warszawska”, jak to śpiewa Nosowska… dodając potem kluczowe „a chu…!”. No właśnie: A chu! Bo jednak w ostatecznym rozrachunku zamiast „chu*owo, ale stabilnie”, jak to się teraz mówi, zdecydowanie wolę „niestabilnie, ale zajebiście”. I choć nie mogę powiedzieć, aby moje kalejdoskopowe dzieciństwo wyjątkowo przysłużyło się do mojego poczucia stabilności, to jednak nie da się ukryć, że kalejdoskop to zajebista rzecz.

źródło: www.allysonpfeifer.com

Nie wiem, czy już znalazłam swoje miejsce na ziemi, ale czuję, że na pewno bardziej, niż kiedykolwiek wcześniej. Nadal mam wątpliwości językowe i nagminnie pytam Wujka Google'a, "czy tak się mówi", ale z tego, co zauważyłam wielu Polaków mieszkających od urodzenia w Polsce powinno praktykować podobny rytuał. 
Od jakiegoś czasu modne jest stwierdzenie, że należy wyjść ze swojej strefy komfortu, bo to właśnie poza nią doświadczamy momentów magicznych, bo to tam zachodzi przemiana i tam jest życie, o którym skrycie marzymy. Trudno mi się z tym nie zgodzić. 

Co zabawne, w trakcie pisania tego tekstu, kiedy weszłam sobie, w ramach odskoczni, na Facebooka, moim oczom ukazał się (w nieco innej formie) ten oto tekst:

Częste przeprowadzki, dwujęzyczność, wrażliwość - wszystko to, podobnie zresztą jak prawie wszystko inne, ma swoje jasne i ciemne strony. Ani jednych, ani drugich nie wymażę, ale ode mnie zależy, na których się skupię. Wszystkie te "niespokojne wody", z którymi przyszło mi się zmierzyć, sprawiły, że dziś nie boję się wysokich fal. Ok, nigdzie nie mieszkałam dłużej niż kilka lat (w samej Warszawie zaliczyłam już pięć dzielnic), przez co długo czułam się "wykorzenionia", ale czy to nie właśnie dzięki temu łatwo przystosowuje się do nowych warunków i mam na swoim koncie mnóstwo ciekawych doświadczeń? Co z tego, że czasem nie zrozumiem jakiegoś związku frazeologicznego, skoro potrafię dostrzec piękno w słowie Schmetterling? A wrażliwość? Bywa uciążliwa, ale hej, dzięki niej (paradoksalnie) nie potrzebuję narkotyków! Potrafię zachwycać się drobiazgami na trzeźwo, jakbym była solidnie upalona. Zresztą muszę wyznać z dumą, że udało mi się wzorowo okiełznać moją chwiejną naturę. Teraz to ja panuję nad emocjami, a nie one nade mną, i to ja decyduję, w którym z uczuć będę się pławić, a mam do dyspozycji cały ich wachlarz. Przeważnie wybieram szczęśliwość. Serio, to jest łatwiejsze, niż się wydaje. Dobrodziejstwa w życiu człowieka często bywają obosieczne. To my sami musimy się nauczyć, jak z nich zrobić najlepszy użytek. Wystarczy AUTENTYCZNIE chcieć. Nie, nie wyczytałam tego u Paulo Coelho.

Morał z tej historii jest taki, że turbulencje są w porządku, bo nas rozwijają. Tadam. Last but not least: Nie chciałabym, aby moja kochana mama, która zawsze wspierała mnie za dwoje, i z którą zawsze mogłam porozmawiać - nie dość, że o wszystkim, to jeszcze na dużo głębszym poziomie, niż z większością osób w moim otoczeniu - przeżywała podobne rozterki, co pani Paulina Młynarska.

***

Kiedy nagrywałam drugą płytę z zespołem Sen Zu, napisałam piosenkę, w której starałam się zawrzeć moje przemyślenia związane z moją tułaczką, ciekawością świata i potrzebą podróżowania, przy czym druga i trzecia, według mnie, jasno wynikają z pierwszej. Trochę to straszne, a trochę piękne i dlatego chciałam, aby refren brzmiał jak zaklęcie. Koledzy z zespołu krzywili się: „Patrio-co? Kosmo! Kosmopolitano! – że niby, co to ma znaczyć?!”. Niemniej postawiłam na swoim i nagrałam wszystko dokładnie tak, jak chciałam. Może któryś z Was, chłopaki, teraz to czyta i już trochę bardziej wie, co autorka mogła mieć na myśli. A jak nie, to też okej.

Na koniec mała, humorystyczna retrospekcja związana z powyższym utworem, a także - traf tak chciał - z relacją matka-córka. Telefon od Zosi, wówczas lat 8.
- Zuziu, dzwonię, żeby zapytać, czy mogę wykorzystać twoją piosenkę "Kosmo" do mojego występu tanecznego.
- Pewnie, że możesz! A czemu wybrałaś akurat tę piosenkę?
- No bo mama zabroniła mi tych, gdzie są brzydkie słowa.